Kaszel -
wróg czy sojusznik?

Kaszel – wróg czy sojusznik?

Kiedy różne czynniki fizyczne, chemiczne lub drobnoustroje obecne w powietrzu drażnią lub zanieczyszczają drogi oddechowe, pierwszą odruchową odpowiedzią organizmu jest kaszel. Działa on jako system obronny, którego zadaniem jest oczyszczanie dróg oddechowych z wyżej wymienionych czynników, nadmiaru wydzieliny, jak również ciał obcych. Przyczyn kaszlu może być wiele: kaszel może być wywołany przez czynniki fizyczne, chemiczne jak również przez infekcję i stan zapalny w drogach oddechowych. Warto nadmienić, że u zdrowych dzieci kaszel jest wręcz zjawiskiem normalnym i fizjologicznym. Zdrowe dzieci mogą kasłać nawet kilkanaście razy na dobę.

Jaki to kaszel?

Często nie wiemy z jakim rodzajem kaszlu zmaga się nasz organizm, a identyfikacja rodzaju kaszlu może determinować sposób leczenia. Rodzaj kaszlu można podzielić ze względu na czas trwania na ostry, podostry, przewlekły oraz ze względu na charakter na tzw. kaszel suchy i produktywny.
Kaszel ostry trwa do 3-ech tygodni a jego przyczyną najczęściej są zakażenia wirusowe górnych dróg oddechowych, zapalenia oskrzeli oraz alergie. Kaszel ostry może być również naturalną reakcją na ciało obce w drogach oddechowych lub drażniące pyły. Kaszel ostry może przerodzić się w kaszel podostry, trwający zazwyczaj 3-8 tyg., spowodowany głównie przebytym zakażeniem (kaszel poinfekcyjny). Niebezpieczny dla zdrowia może być kaszel przewlekły, który trwa ponad 8 tygodni. Powinien być koniecznie zdiagnozowany, bo może być przyczyną różnych chorób niosących większe zagrożenie dla organizmu.

Kaszel mokry a infekcje wirusowe.

W sezonie infekcyjnym przypadającym na okres październik-marzec kaszel jest częstą dolegliwością i wiąże się często z infekcją dróg oddechowych. W sytuacji, gdy infekcja atakuje nos, zatoki i gardło następuje wyciek z nosa i ból gardła, co może w rezultacie spowodować uciążliwy kaszel. Infekcjom, które rozwijają się w okolicach krtani i tchawicy towarzyszy charakterystyczny tzw. „szczekający kaszel”, może wystąpić też duszność. Zarówno u dorosłych, jak i u starszych dzieci zapalenie krtani może powodować chrypkę.
W przypadku infekcji wirusowej, która najczęściej jest powodem kataru i bólu gardła wraz z jej rozwojem początkowo występujący kaszel suchy może przerodzić się w kaszel produktywny (często również nazywany kaszlem mokrym, wilgotnym). Jest to kaszel, któremu towarzyszy odksztuszanie wydzieliny. Kaszel ten jest zasadniczo korzystny dla organizmu człowieka i nie należy go hamować. Zwykle więc zaleca się takie postępowanie, które umożliwi usunięcie wydzieliny z dróg oddechowych i zwiększy tzw. efektywność kaszlu. Takim działaniem może być nawilżanie powietrza (nawilżacz pokojowy, inhalacje z użyciem soli fizjologicznej 0,9% NaCl), czy oklepywanie. W leczeniu objawowym kaszlu mokrego stosowane są także leki mukolityczne, oparte o substancję czynną, której zadaniem jest rozrzedzanie wydzieliny zalecającej w drogach oddechowych.

Opracowano na podstawie:

• https://pulmonologia.mp.pl/objawy/70135,kaszel, dr med Jankowski M., II Katedra Chorób Wewnętrznych Collegium Medicum UJ, dostęp: 19.10.2018.
• Dr n. med. J. Woroń, „Racjonalna farmakoterapia kaszlu produktywnego – jak wybrać najskuteczniejszą opcję terapeutyczną ?”, Reprint z nr 6, Warszawa, 06/2018.
• https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.I.1.16. Wojciech Szczeklik, Miłosz Jankowski, portal medycyna praktyczna, dostęp: 19.10.2018.
• https://pediatria.mp.pl/objawy/75933,kaszel, dr n. med. Lange J., Klinika Pneumonologii I Alergologii Wieku Dziecięcego WUM „Kaszel”, dostęp: 19.10.2018.
• https://pediatria.mp.pl/choroby/ukladoddechowy/137909,infekcje-drog-oddechowych-u-dzieci, dr n. med. Lange J., lek. Marczak H. Klinika Pneumonologii I Alergologii Wieku Dziecięcego WUM, “Infekcje dróg oddechowych u dzieci”, dostęp: 19.10.2018